Dạo bước trên phố phường Hà Nội một chiều cuối năm, cái lành lạnh hòa lẫn vào hơi sương mờ của mưa phùn, chợt làm tôi nhớ quê nhà đến lạ. Bà ngoại tôi gầy thêm chút củi vào bếp, ánh lửa bập bùng. Lũ trẻ con chúng tôi nháo nhác, chạy ra chạy vào, chỉ nhăm nhăm dòm xem mấy tấm bánh chưng bé tí của mình sắp chín chưa. Như để chúng tôi đỡ sốt ruột, bà bưng một thau nước nhỏ, đặt ghé vào bên cạnh nồi bánh. Tôi để ý từ lúc sáng, thấy trên nóc nồi bánh bà cứ để một bó cành cây, lâu lâu lại lật trở một lần. Những cánh hoa trăng trắng liti đã hơi quăn lại, từng chùm hạt nhỏ xíu màu xanh thẫm cũng dần chuyển sang màu nâu đậm. Chắc tại cái nắp nồi nóng quá ấy mà. Bà ơi, đây là cây gì thế ạ. Tôi tò mò hỏi. Như để chúng tôi đỡ sốt ruột, bà bưng một thau nước nhỏ, đặt ghé vào bên cạnh nồi bánh. Thả bó cành khô đó vào chậu, bà tôi ôn tồn đáp: Đây là cây mùi già đó con ạ! Nhờ than, nhờ lửa của củi đang cháy đượm, khiến bánh sôi sùng sục, nồi nước mùi đặt ké chẳng mấy đầm đậm rồi thơm ngan ngát. Bà bảo, chả biết tự bao giờ, lúc bà con bé bằng chúng bay, năm nào cũng vậy, cứ đến chiều 30 Tết, cụ lại nấu một thau lá mùi đượm hương như thế. Người ta nói tắm nước thơm là “tẩy trần” cơ thể mình, rửa sạch đi những nỗi buồn đau năm cũ, sẵn sàng cho một năm mới hanh thông thuận lợi. “Đó đã trở thành tục lệ lâu đời của nhiều miền quê Việt Nam ta con ạ”. Cùng với việc dọn dẹp trang hoàng nhà cửa, ai cũng muốn thân thể mình sạch sẽ. Nước hoa mùi không chỉ cho người ta cảm giác gột rửa bụi trần, mà còn như được tắm rửa tinh thần. Gọi là hoa mùi, thì dĩ nhiên cái mùi đó ắt hẳn phải dễ nhớ, dễ cảm nhận và đặc trưng lắm. Hoa mùi không thơm như hoa nhài, hoa huệ, lãng mạn như hoa hồng, hoa ly, khiến người đời ngây ngất. Hoa có mùi thơm hăng hắc, ngai ngái nhưng đậm đà, lưu luyến… Thật chẳng dễ tả chính xác được mùi của loài hoa này, nhưng dám chắc, đó là thứ hương đậm đà quyến luyến, và cảm giác vô cũng dễ chịu. Dù công việc có bận rộn đến mấy, nhiều gia đình ở Việt Nam vẫn luôn duy trì tục tắm nước lá mùi già vào ngày 30 Tết. Thế hệ cao niên trong gia đình luôn nhắc con, cháu mua lá mùi già về, nấu nước tắm vào mỗi dịp Tết cổ truyền. Mùi , miền Nam gọi là cây Ngò, là loại rau của mùa đông. Thường vào cữ cuối đông, người ta đem hạt mùi ra reo vài luống, rồi như một sự vô tình lãng ý của giá rét, chỉ khoảng một hai tháng sau, đã thấy mùi lên tươi tốt, phất phơ hoa trắng và quả nhỏ li ti, thân lá thì xanh sẫm lại. Ấy là lúc cắt mùi đến tận gốc, dồn lại lấy mươi bố mà mang ra chợ bán. Người thành phố cũng không rời xa nổi cái vị hoa mùi. Mọi cái vận hạn đen đủi của năm cũ dường như được gột bỏ và giữ lại một cảm giác thanh sạch, khoan khoái. Một thứ mùi vị đặc trưng của đồng đất quê hương sẽ mãi lưu luyến, vương vấn trong cả năm để nhắc nhở mọi người về cội nguồn, về gốc rễ. Chẳng ai ngờ, những mớ mùi già cuối đông se sắt đem lại nhiều cảm xúc đến thế. Có tiếng lũ trẻ con cười rả rích, tiếng mấy bà mấy mẹ ới chúng về tắm rửa ăn cơm làm tôi bừng tỉnh. Rẽ vào hàng lá trong ngõ chợ gần đó, tôi chỉ tay về phía mấy mớ cây hoa mùi nhờ chị bán hàng với hộ. Ngặt nỗi, khu căn hộ giờ lấy đâu ra củi lửa mà rồi về tới nhà lại cơm cơm nước nước.
Tôi hơi lưỡng lự. Chợt nhớ tới chiếc Vòi hoa sen đổi màu không dùng điện của SENZINY anh xã mới mua, có thể báo nhiệt độ của nước theo màu sắc đèn Led và tháo lắp dễ dàng. Tôi nhờ chị gái cân cho thêm túi hạt mùi khô. Dự là tối nay lũ trẻ con nhà tôi sẽ háo hức lắm! Bó cây hoa mùi đã được rửa sạch, tôi đặt ngay ngắn vào chậu tắm. Nắm hạt mùi khô cũng được tôi cẩn thận bỏ vào khoang lọc nước của chiếc vòi hoa sen. Thú vị thật, quả là một công đôi việc. Ở Thành phố, tiết kiệm được phút nào hay phút ấy. Anh xã cũng sắp đưa lũ trẻ về rồi. Tôi gác chiếc vòi sen để vào chậu, quay ra ghế lại nồi cơm. Hơi cơm mới quyện vào hương mùi nồng nàn cho tôi cái cảm giác thư thái lâng lâng … Trên phố phường Hà Nội, Tết Bính Thân đang dần gõ cửa trong cái lạnh se se, trong sắc thắm, trong tiếng nhạc lời ca rộn rã, trong vẻ tất bật hối hả của những người đi sắm Tết và trong cả hương thơm ấp áp của những nồi nước lá mùi già thoang thoảng đâu đây.
(Bài viết có sử dụng một vài tư liệu của đồng nghiệp)
